Pandora: Ένα ρομπότ - σωτήρας

Μια ομάδα φοιτητών του ΑΠΘ κατασκεύασε μια αυτοκινούμενη ρομποτική συσκευή, που θα μπορούσε να αποδειχτεί πολύτιμη για τη σωτηρία θυμάτων φυσικών καταστροφών, από αυτές που κάθε άλλο παρά σπανίζουν στην περιοχή μας... Η χρήση της μπορεί να μειώσει κατακόρυφα τα ποσοστά θανάτων, καθώς διευκολύνει και κάνει ασφαλέστερο το έργο των διασωστών, αναφέροντας τη θέση κάθε θύματος και τις συνθήκες γύρω του.

Είναι ένα μικρό τανκ; Ένα τηλεκατευθυνόμενο παιχνίδι; Η έμπρακτη απόδειξη των ικανοτήτων μιας ομάδας ανήσυχων φοιτητών ή μήπως ένας θεόσταλτος σωτήρας;

Τι είναι, τελικά, το PANDORA, που τόσο εντύπωση έκανε η παρουσία του στη φετινή Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη σημαντική επιτυχία του στον παγκόσμιο διαγωνισμό RoboRescue 2008, στην Κίνα;

Μα, αυτό ακριβώς που λέει το όνομα του εγχειρήματος και ολόκληρης της ομάδας που το έστησε! PANDORA είναι τα αρχικά των λέξεων Program for the Advancement of Non Directed Operating Robotic Agents, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη μη Κατευθυνόμενων Λειτουργικών Ρομποτικών Συσκευών.

Και ναι, οι δημιουργοί του είναι όντως μια ομάδα ανήσυχων φοιτητών του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής του Αριστοτέλειου, που κάποια στιγμή - στη διάρκεια μιας «μάζωξης» στο κυλικείο - σκέφτηκαν ότι η θεωρία που τόσο καλά μαθαίνουν πρέπει να συνοδευτεί κι από κάποιες εφαρμογές της, στην πράξη.

Αμ έπος, αμ έργον, λοιπόν... Με τη βοήθεια τριών καθηγητών τους και κάποιων συμφοιτητών από άλλα τμήματα (οι συνέργειες όχι μόνο επιτρέπονται σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά είναι και επιβεβλημένες καθώς κομίζουν πρόσθετη τεχνογνωσία) ξεκίνησαν πριν από δυο χρόνια τις εφαρμογές, με την κατασκευή ενός ρομποτικού βραχίονα τεσσάρων βαθμών ελευθερίας, που χάρισε στην ομάδα την πρώτη θέση σε σχετικό πανελλήνιο φοιτητικό διαγωνισμό.


Τηλεχειριζόμενο, ηλεκτροκίνητο, «έξυπνο» και πολυτάλαντο, το ρομποτικό όχημα της ομάδας φοιτητών του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής του ΑΠΘ, PANDORA, έχει ως στόχο του να συμβάλει στον εντοπισμό και τη διάσωση ατόμων εγκλωβισμένων σε ερείπια, έπειτα από μια μεγάλη φυσική καταστροφή

Το βραβείο τούς άνοιξε την όρεξη για κάτι πολύ καλύτερο και μεγαλύτερο. Τότε ήταν που έμαθαν για το Roborescue Cup, το νεόκοπο κλάδο (ξεκίνησε μόλις το 2000) του διάσημου φοιτητικού τεχνολογικού αγώνα RoboCup*, με αντικείμενο τη διάσωση ατόμων παγιδευμένων σε ερείπια, έπειτα από μια μεγάλη φυσική καταστροφή. Αυτός αποφάσισαν να είναι ο νέος τους στόχος.

Το μεγάλο στοίχημα

Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, οι ομάδες που συμμετέχουν σ' αυτόν, σχεδιάζουν και κατασκευάζουν πρωτότυπες ρομποτικές συσκευές, που - με αντίπαλο το χρόνο - συναγωνίζονται στη διάσωση όσο το δυνατόν περισσότερων ατόμων (στην πραγματικότητα, κούκλες επενδυμένες με πράσινο ή ασημί βινύλιο) σε ένα ανώμαλο πεδίο - εξομοίωση αυτού που αφήνει πίσω της μια φυσική καταστροφή.

Μόλις εντοπίσουν «θύμα», οι συσκευές πρέπει να σταματήσουν και να αναβοσβήσουν τα φώτα τους, για 2 δευτερόλεπτα, πριν προχωρήσουν στο επόμενο. Παιχνιδάκι, ίσως σκεφτείτε...

Όχι και τόσο, αφού απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη τεχνητής ευφυΐας (ως το 2050, σύμφωνα με το όραμα των οργανωτών) σ' αυτού του είδους τις συσκευές, ώστε «όταν συμβεί μια μεγάλη καταστροφή, ο εντοπισμός των αποκλεισμένων θυμάτων να γίνεται από ομάδες συνεργαζόμενων ρομπότ, τα οποία θα έχουν αυτόνομη κίνηση, θα αξιολογούν την κατάσταση, θα ορίζουν τη θέση των ευρημάτων τους σε ψηφιακό χάρτη, θα αποκαθιστούν την επικοινωνία με τους ζωντανούς, θα αναφέρουν τους πιθανούς κινδύνους και θα προσφέρουν κάθε άλλη διευκόλυνση, ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος για τους ανθρώπους-διασώστες, των οποίων θα προηγούνται». Καθόλου απλό, όπως βλέπετε...

Μοιραία, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι συσκευές οι οποίες κινούνται στην αιχμή της τεχνολογίας (μια από τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισαν τα μέλη της ομάδας, ήταν η έλλειψη των κατάλληλων υλικών - σχεδόν όλα χρειάστηκε να εισαχθούν από το εξωτερικό) και μάλιστα, συνδυάζουν πολλές διαφορετικές λειτουργίες των οποίων η συνεργασία θα δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες.

Αν και το μήκος του δεν ξεπερνά τα 60 εκατοστά, το αυτοκινούμενο ρομπότ της ομάδας PANDORA διαθέτει 19 αισθητήρες, που ο καθένας εκπληρώνει τη δική του αποστολή, στέλνοντας συνεχώς δεδομένα στο ενσωματωμένο laptop. Αυτό, με τη σειρά του, επικοινωνεί ασύρματα με το laptop του χειριστή της συσκευής, ο οποίος έχει και τον τελικό λόγο, στην περίπτωση της τηλεκατευθυνόμενης λειτουργίας.

Σημαντική είναι και η μηχανολογική διάσταση του εγχειρήματος. Επάνω στο όχημα - που ξεκίνησε τη ζωή του σαν τηλεκατευθυνόμενο ηλεκτροκίνητο άρμα μάχης, αλλά σε τίποτα δεν θυμίζει σήμερα την αρχική του αποστολή, εκτός από τις ερπύστριες οι οποίες ενισχύθηκαν με δεύτερο σύστημα εμπρός και δυο ανεξάρτητες τρακτερωτές ρόδες πίσω, για να διευκολυνθεί η κίνηση σε ανώμαλα εδάφη - είναι εγκατεστημένοι και λειτουργούν 13 κινητήρες, εκ των οποίων πέντε ελέγχουν την κίνηση του μηχανικού βραχίονα, που φιλοξενεί τα περισσότερα συστήματα ανίχνευσης.

Η τεχνογνωσία που είχε αποκτηθεί στο πρώτο project της ομάδας αξιοποιήθηκε εδώ με τον καλύτερο τρόπο.

Το ταξίδι στην Κίνα

Το φετινό RoboRescue πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιουλίου στην κινεζική πόλη Σουζού, κοντά στη Σαγκάη, και η προοπτική ενός τόσο σημαντικού ταξιδιού ήταν ένα ακόμα δέλεαρ...

Φυσικά, το εγχείρημα κάθε άλλο παρά εύκολο ήταν - τα παιδιά αναγκάστηκαν μέσα σε οκτώ μόλις μήνες να «τα δώσουν όλα», προκειμένου το δημιούργημά τους να ετοιμαστεί στην ώρα του, να κατέβει στον αγώνα και να διεκδικήσει κάποια αξιόλογη θέση στην τελική κατάταξη.

Η ομάδα ταξίδεψε στην Κίνα εν πλήρη απαρτία - συνολικά 20 άτομα - και με όλο τον εξοπλισμό της (των ανταλλακτικών μη εξαιρουμένων, γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται&) με έξοδα του τμήματος και μια γερή δόση αγωνίας στις βαλίτσες.

Οι ρυθμίσεις, οι δοκιμές και τα τελευταία «μερεμέτια» συνεχίστηκαν ως την ύστατη στιγμή, ακόμα και στα δωμάτια του ξενοδοχείου. Όμως, το αποτέλεσμα τελικά δικαίωσε τις προσπάθειές τους, καθώς η PANDORA κατέλαβε την πολύ τιμητική 9η θέση ανάμεσα στις 18 συμμετοχές του τελικού, ξεπερνώντας ομάδες άλλων ξένων πανεπιστημίων, με σημαντικές εμπειρίες, πολύ μεγαλύτερο προϋπολογισμό και γνωστούς υποστηρικτές.

Το «δαιμόνιο» αποδείχτηκε, τελικά, ισχυρότερο εφόδιο παρότι «πρωτάρηδες» στο διαγωνισμό...

Κι όπως θα περίμενε κανείς, τα παιδιά δεν επαναπαύονται στις δάφνες τους. Η ομάδα θα αλλάξει σύνθεση - αυτό είναι σίγουρο. Κάποιοι αποφοιτούν και φεύγουν, όμως «νέο αίμα» αναμένεται να πάρει τη θέση τους, όπως μας δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναπλ. καθηγητής κι ένας από τους μέντορες της PANDORA, Λουκάς Πέτρου.

Μάλιστα, προγραμματίζονται ειδικές ενημερωτικές εκδηλώσεις για τους καινούριους, που θα κληθούν να στελεχώσουν την ομάδα, ώστε να μην ανακοπεί η πορεία της. Άλλωστε, η πλατφόρμα χρειάζεται βελτιώσεις, ώστε να αυξηθεί η αυτονομία της και να γίνει πιο αποτελεσματική και χρήσιμη σ' ό,τι αφορά στις μελλοντικές εφαρμογές της.  

Η ουσία του πράγματος

Πέρα από το σπουδαίο τεχνολογικό και επιστημονικό αντίκρισμά της, αυτή η προσπάθεια αποδείχθηκε για όλους μια εμπειρία ζωής. Τα ατέλειωτα ξενύχτια, μέχρι να καταφέρουν να συνδυαστούν σωστά ερπύστριες, καλώδια, υπολογιστές, αισθητήρες και άνθρωποι έδεσαν φιλίες και σφυρηλάτησαν χαρακτήρες. Απέδειξαν έμπρακτα σε όλους πόσο σημαντικές είναι οι συνέργειες, σε κάθε δραστηριότητα.

Κι ίσως τούτο να είναι το καλύτερο μάθημα και εφόδιο γι' αυτά τα νέα παιδιά, που σε λίγο θα βρεθούν αντιμέτωπα με τις δυσκολίες της επαγγελματικής ζωής.
* Στον ίδιο αγώνα, αλλά στην κατηγορία των τετράποδων (Four legged league) ποδοσφαιριστών και στην Technical Challenges MS Simulation Competition είχε λάβει μέρος ήδη από το 2006 με καλά αποτελέσματα η ομάδα «Κουρήτες», του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η ίδια ομάδα, φέτος, ήρθε 3η (στα δίποδα ρομπότ) και 1η στο MS Simulation Περισσότερα γι' αυτούς, σύντομα...