Όπως γνωρίζουμε, η προσωπικότητα αποτελεί απόρροια των αλληλεπιδράσεων και σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των ανθρώπων. Ωστόσο, όσοι είχαν σκύλο έστω και για μία φορά στη ζωή τους μπορούν να δηλώσουν μετά βεβαιότητας ότι το κατοικίδιό τους είχε το δικό του χαρακτήρα. Σήμερα οι επιστήμονες παρέχουν τα απαραίτητα πειστήρια.
Ένα νέο μαθηματικό μοντέλο μας βοηθάει να εξηγήσουμε τον τρόπο και το λόγο για τον οποίο παρουσιάζεται αυτή η ποικιλομορφία στην προσωπικότητα των ζώων.
Το μοντέλο δίνει απάντηση σε ένα βασικό ερώτημα που αφορά στην προσωπικότητα τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων.
Γιατί ορισμένα άτομα είναι δογματικά σε σχέση με κάποια άλλα; Για ποιο λόγο κάποιοι αλλάζουν τη συμπεριφορά τους σε ανταπόκριση των αλλαγών του περιβάλλοντος, ενώ κάποιοι άλλοι δεν το κάνουν;
Η απάντηση, σύμφωνα με τον Franz Weissing από το πανεπιστήμιο του Groningen στην Ολλανδία, σχετίζεται με το κόστος και τα οφέλη. Το νέο μοντέλο αποδεικνύει ότι μια ομάδα, στην οποία συνυπάρχουν τόσο συντηρητικές όσο και προοδευτικές προσωπικότητες, αποτελεί την πρότυπη ομάδα.
Το πεδίο έρευνας που αφορά στην προσωπικότητα των ζώων τον τελευταίο καιρό αρχίζει να κερδίζει κάποιο σεβασμό και αξιοπιστία, αναφέρει ο ψυχολόγος Sam Gosling από το πανεπιστήμιο του Τέξας, ο οποίος ασχολείται με αυτόν τον τομέα.
«Όταν ξεκίνησα με αυτή την έρευνα, πριν από 10 περίπου χρόνια, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Θυμάμαι ότι οι άνθρωποι πίστευαν πως απλά αποδίδουμε ανθρώπινα χαρακτηριστικά στα ζώα,» σχολιάζει ο Gosling, ο οποίος δεν συμμετείχε στην πρόσφατη έρευνα.
Γνωστά επιστημονικά περιοδικά δημοσιεύουν άρθρα που αφορούν έρευνες για την προσωπικότητα των ζώων.
«Νομίζω ότι διαφαίνεται μια νέα αίσθηση σεβασμού σε αυτόν τον τομέα της έρευνας και πιστεύω ότι προσφέρονται νέες ευκαιρίες που θα μας επιτρέψουν να δοκιμάσουμε ερωτήματα που απλά δεν μπορούμε να δοκιμάσουμε χωρίς τη μελέτη των ζώων,» τονίζει ο Gosling.
Ο Weissing και οι συνάδελφοι του εκτέλεσαν διάφορες προσομοιώσεις που συμπεριλάμβαναν μια πηγή, ανταποκρινόμενα και μη ζώα. Όπως είπε, το νέο μοντέλο δείχνει, για παράδειγμα, πότε είναι καλύτερο για τα ζώα να αντιδρούν σε αλλαγές. Όπως αποδεικνύεται, οι ανταγωνιστικές προσωπικότητες βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας της ομάδας.
Σε ένα από τα πειράματα του Weissing, υποθέτουμε ότι έχουμε μια λίμνη με πάπιες, στην οποία σκορπίζεται καθημερινά τροφή μόνο κατά μήκος της δεξιάς πλευράς. Οι πάπιες μαθαίνουν λοιπόν να κολυμπούν στη δεξιά πλευρά για να τραφούν. Μια μέρα όμως, στην αριστερά πλευρά της λίμνης, εμφανίζεται περισσότερη τροφή αφήνοντας τη δεξιά με έλλειψη.
Πειράματα έδειξαν ότι ορισμένες πάπιες έλεγχαν και την αριστερή πλευρά της λίμνης και, κολυμπώντας σε αυτή, παρατήρησαν την τροφή. Άλλες πάπιες παρέμειναν στην προκαθορισμένη τους πορεία και συνέχισαν να αναζητούν τη λιγοστή τροφή στη δεξιά πλευρά της λίμνης.
Οι πιο δραστήριες πάπιες επωφελήθηκαν από την γρήγορη μετακίνηση τους προς την τροφή, ενώ πάπιες που δεν ανταποκρίθηκαν πείνασαν ή δεν κατανάλωσαν όση τροφή θα ήθελαν.
Η τροφή συνέχιζε να προσφέρεται στην αριστερή πλευρά της λίμνης, όταν άρχιζαν να ανταποκρίνονται όλο και περισσότερες πάπιες. Σε αυτή την περίπτωση, ο ανταγωνισμός σε αυτή τη μεριά της λίμνης εκτοξεύθηκε στα ύψη, αφήνοντας τις φαινομενικά «έξυπνες» πάπιες με λίγη τροφή.
Εντωμεταξύ, οι πάπιες που παρέμειναν στην αριστερή πλευρά της λίμνης επωφελήθηκαν επειδή, παρότι είχαν λιγότερη ποσότητα τροφής, δεν υπήρχε ανταγωνισμός. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, οι πάπιες που αντέδρασαν άμεσα στη μετακίνηση της τροφής κατανάλωσαν ενέργεια χωρίς λόγο. Εφόσον η ποσότητα της τροφής που τελικά κατανάλωσαν οι πάπιες δεν μεταβλήθηκε, ξόδεψαν ενέργεια για μετακίνηση και ανταγωνισμό χωρίς κανένα όφελος.
Τελικά, μια ισορροπία ανάμεσα στις πάπιες που αναζητούν την αλλαγή και εκείνες που ακολουθούν τη συνηθισμένη πορεία τους, ωφελεί όλο τον πληθυσμό.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι οι προσωπικότητες που υιοθετούν τα ζώα είναι μόνιμες και αυτό συμβαίνει επειδή, όπως όλοι γνωρίζουμε, η εξάσκηση τελειοποιεί. Τα άτομα τα οποία αντιδρούν στις αλλαγές του περιβάλλοντος αποκτούν εμπειρία, έτσι αυτό τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο στο μέλλον.
«Τα άτομα τα οποία αντιδρούν άμεσα στις αλλαγές συνθηκών έχουν ένα ελαφρύ προβάδισμα στη συλλογή ή κατανόηση των περιβαλλοντικών συνθηκών,» σχολιάζει ο Weissing. «Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα λογικό συμπέρασμα, εφόσον οι επιδόσεις των ατόμων βελτιώνονται με την εμπειρία που αποκτούν.»
Παρόμοιες προσωπικότητες παρατηρούνται και ανάμεσα στους ανθρώπους. «Κάποιοι άνθρωποι αντιδρούν με έναν συγκεκριμένο τρόπο σε κάθε περίπτωση, ενώ κάποιοι άλλοι αναζητούν πάντα πιο ευέλικτες λύσεις,» αναφέρει ο Weissing. «Ο πρώτος τύπος ταυτίζεται με κάποιο παραδοσιακό, συντηρητικό άτομο, που ακολουθεί πάντα το ίδιο μονοπάτι, ενώ ο δεύτερος ενδιαφέρεται περισσότερο για την αλλαγή και εξερευνεί συνεχώς το περιβάλλον του.»
Παρότι οι προσομοιώσεις του μοντέλου δεν ανέλυαν απευθείας την ανθρώπινη συμπεριφορά, ο Weissing είπε ότι υπάρχει μια κοινή πορεία ανάμεσα στα ζώα και τους ανθρώπους.
Η έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε λεπτομερώς την περασμένη εβδομάδα στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, χρηματοδοτήθηκε από τον Ολλανδικό Οργανισμό Επιστημονικής Έρευνας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου