Η σεροτονίνη κάνει τις ακρίδες να ενώνονται σε συμμορίες

Η μοναχική ακρίδα (δεξιά) αλλάζει χρώμα όταν ενταχθεί στο σμήνοςAssociated Press

Ουάσινγκτον: Πώς οι μοναχικές ακρίδες αποφασίζουν ξαφνικά να ενωθούν και να σχηματίσουν τα τεράστια σμήνη που μαστίζουν τις σοδειές σε μεγάλο μέρος του κόσμου; Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι η αλλαγή πυροδοτείται από τη σεροτονίνη, ένα νευροδιαβιβαστή γνωστό για το ρόλο του στην ανθρώπινη διάθεση.

Υπό κανονικές συνθήκες, οι ακρίδες της ερήμου (Schistocerca gregaria) είναι μοναχικά έντομα, χωρίς καμία διάθεση κοινωνικότητας. Όταν όμως η πυκνότητά τους σε μια περιοχή αυξηθεί πέρα από ένα κρίσιμο όριο, οι πράσινες ακρίδες ξαφνικά σκουραίνουν, αναπτύσσουν ισχυρούς πτητικούς μύες και σχηματίζουν καταστροφικά σμήνη.

Ιπτάμενα σκούρα σμήνη που εξαπλώνονται σε εκτάσεις δεκάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων πλήττουν κατά καιρούς το 20% των χερσαίων περιοχών του πλανήτη, κυρίως στην Αφρική, την Ασία, την Αυστραλία και τις δυτικές ΗΠΑ. Όπως παρόλο που το φαινόμενο είναι και σύνηθες και εντυπωσιακό, ο βιολογικός μηχανισμός του παρέμενε μέχρι σήμερα άγνωστος. Τώρα, η λύση του μυστηρίου παρουσιάζεται στο περιοδικό Science από ερευνητές των πανεπιστημίων του Κέμπριτζ και της Οξφόρδης στη Βρετανία.

Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση διαφόρων ουσιών στις ακρίδες και διαπίστωσαν ότι ο τεχνητός τριπλασιασμός των επιπέδων σεροτονίνης στο νευρικό τους σύστημα αρκεί για να πυροδοτήσει το σχηματισμό σμήνους. Αντίστροφα, η χορήγηση ουσιών που μπλοκάρουν τη σεροτονίνη διατηρεί τα έντομα σε μοναχική κατάσταση ανεξάρτητα από την πυκνότητά τους στο χώρο.

Στον άνθρωπο, η σεροτονίνη πιστεύεται ότι ρυθμίζει τη διάθεση (τα επίπεδά της πέφτουν στην κατάθλιψη) και παίζει ρόλο στη σεξουαλική διάθεση, τον ύπνο και τη μάθηση, μεταξύ άλλων. Αποδεικνύεται τώρα ότι παίζει ρόλο και στη συμπεριφορά των ακρίδων.

Ποιος είναι όμως ο παράγοντας που προκαλεί την απότομη αύξηση της σεροτονίνης; Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αύξηση του τοπικού πληθυσμού προκαλεί συνωστισμό στις πηγές τροφής, με αποτέλεσμα οι ακρίδες να αρχίζουν να αγγίζουν η μία την άλλη.

Η σωματική επαφή μεταξύ των εντόμων φαίνεται ότι αλλάζει τελικά τη χημική ισορροπία στον εγκέφαλό τους. Οι ερευνητές μπόρεσαν μάλιστα να προκαλέσουν τεχνητά αύξηση της σεροτονίνης... γαργαλώντας τα πόδια των ακρίδων.