Κάπνισμα από τρίτο χέρι

Έχετε νιώσει ποτέ ζάλη από το έντονο άρωμα των μαλλιών ενός καπνιστή; Έχετε μπει σε κλειστό χώρο και αναρωτηθήκατε για τη μυρωδιά του καπνού ενώ δε βρίσκεται κανένας καπνιστής στον ίδιο χώρο; Καλωσορίσατε στον κόσμο του «καπνίσματος από τρίτο χέρι»!

«Το κάπνισμα από τρίτο χέρι αναφέρεται στην μόλυνση από τον καπνό που παραμένει στον χώρο ακόμα και όταν το τσιγάρο έχει σβήσει,» αναφέρει ο Jonathan Winickoff, παιδίατρος και συγγραφέας της μελέτης πάνω σε αυτό το φαινόμενο, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pediatrics.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων, ειδικότερα καπνιστές, δεν έχουν ιδέα ότι το κάπνισμα από τρίτο χέρι, το κοκτέιλ τοξινών που παραμένει στα χαλιά, τους καναπέδες, τα ρούχα και σε άλλα υλικά για ώρες ή ακόμα και μέρες αφότου ένα τσιγάρο έχει σβήσει, αποτελεί έναν τεράστιο κίνδυνο για τα παιδιά και βρέφη.

Από τους 1,500 καπνιστές και μη, που συμμετείχαν στη μελέτη του Winickoff, η πλειοψηφία συμφώνησε ότι το παθητικό κάπνισμα είναι επικίνδυνο. Παρόλα αυτά, όταν ρωτήθηκαν εάν συμφωνούν με τη δήλωση ότι «το να αναπνέεις σήμερα σε ένα δωμάτιο όπου άνθρωποι κάπνισαν χτες, μπορεί να βλάψει την υγεία των βρεφών και των παιδιών», μόνο το 65% από τους μη καπνιστές και το 43% των καπνιστών απάντησε ναι.

«Το κάπνισμα από τρίτο χέρι» είναι ένας όρος που κατασκευάστηκε από την ερευνητική ομάδα του Winickoff. Είναι μια σχετικά καινούρια έννοια, η οποία όμως έχει απασχολήσει τους ερευνητές και τους μη καπνιστές για αρκετά χρόνια.

«Η ανησυχία πάνω στην ιδέα του καπνίσματος από τρίτο χέρι υφίσταται για αρκετό καιρό. Όμως, μόνο πρόσφατα της δόθηκε ένα όνομα και έγινε αντικείμενο μελέτης», δήλωσε ο Stanton Glantz, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης για τον Έλεγχο του Καπνού στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

«Τα επίπεδα τοξικότητας στον καπνό ενός τσιγάρου φαντάζουν αστρονομικά όταν συγκρίνονται με άλλες περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως είναι τα σωματίδια που βρίσκονται στα καυσαέρια των αυτοκινήτων,» τονίζει ο Glantz.

Ωστόσο, αναφέρει ότι δεν γνωρίζει κάποιες μελέτες που συνδέουν άμεσα το κάπνισμα από τρίτο χέρι με ασθένειες, σε αντίθεση με το παθητικό κάπνισμα, το οποίο έχει σχετιστεί με αρρώστιες.

Το κάπνισμα από τρίτο χέρι αναφέρεται σε τοξίνες καπνού που αυξάνονται με το πέρασμα του χρόνου. Ένα τσιγάρο θα προσθέσει ένα επίστρωμα στις επιφάνειες ενός δωματίου, κάθε επιπλέον τσιγάρο και ένα ακόμα επίστρωμα. Το κάπνισμα από τρίτο χέρι αναφέρεται στην ουσία που παραμένει, αφού ο ορατός καπνός έχει εξανεμιστεί.

Δεν γίνεται πρακτικά να προσδιοριστεί η ποσότητα, επειδή εξαρτάται από τον χώρο στον οποίο βρίσκεται. Οι καπνιστές όχι μόνο μολύνονται αλλά, ακόμα περισσότερο, εκπέμπουν οι ίδιοι τοξίνες από τα μαλλιά και τα ρούχα τους.

Σύμφωνα με μια ιατρική γενική αναφορά, δεν υπάρχει κάποιο επίπεδο έκθεσης σε καπνό που να μην είναι επιβλαβές. Υπάρχουν περίπου 250 βλαβερές τοξίνες στον καπνό ενός τσιγάρου. Πολλές είναι οι μελέτες που έχουν δείξει ότι ακόμα και χαμηλά επίπεδα έκθεσης σχετίζονται με μειωμένη νοητική ικανότητα.

Ο Glantz αναφέρει ότι ένα από τα πιο επικίνδυνα συστατικά του τσιγάρου είναι το κυανιούχο άλας, το οποίο χρησιμοποιείται και σε χημικά όπλα. «Το συστατικό αυτό εμπλέκεται στην απελευθέρωση οξυγόνου στους ιστούς και σχετίζεται με την αιμογλοβίνη. Επίσης, χρησιμοποιείται στο ποντικοφάρμακο.»

Επίσης, ο επιστήμονας επισημαίνει ότι η επίδραση του φαινομένου είναι διαφορετική σε ενήλικες και παιδιά. «Τα επίπεδα των τοξινών, όπως έχουμε ήδη πει, σχηματίζουν επιστρώματα στις επιφάνειες. Ποιος όμως εκτίθεται σε αυτές τις επιφάνειες; Τα μωρά και τα παιδιά βρίσκονται πιο κοντά στις επιφάνειες. Τα μωρά συνηθίζουν να αγγίζουν και να βάζουν το στόμα τους σε μολυσμένες επιφάνειες. Τα παιδιά καταπίνουν τη διπλάσια ποσότητα σκόνης από έναν ενήλικα.

Πειραματικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι τοξίνες καπνού είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες εμφάνισης του Συνδρόμου Αιφνίδιου Θανάτου των Βρεφών (Sudden Infant Death Syndrome - SIDS).

Ο Glantz ευελπιστεί η έρευνα του να βοηθήσει πολλούς καπνιστές να κόψουν την κακή συνήθεια. «Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να προστατεύσουμε τα παιδιά μας.»

Scientific American