Γιατί καθυστερεί ο James Randi;
Ο ομοιοπαθητικός Γιώργος Βυθούλκας
Ένας μακρόχρονος αγώνας που αφορά στην εγκυρότητα της Ομοιοπαθητικής διεξάγεται μεταξύ ενός από τους διασημότερους ομοιοπαθητικούς και του πασίγνωστου κυνηγού ‘τσαρλατάνων’. Και ενώ έχουν περάσει πέντε χρόνια προετοιμασίας, τον Δεκέμβριο του 2008 η περίφημη πρόκληση της ομοιοπαθητικής συναντά μπροστά της εμπόδια που καθυστερούν τον αγώνα. Στη μια πλευρά βρίσκεται ο έλληνας ομοιοπαθητικός Γεώργιος Βυθούλκας, που η Διεθνής του Ακαδημία για την Κλασική Ομοιοπαθητική εδράζει στην Αλόννησο.
Η σκεπτικιστική πλευρά εκπροσωπείται από τον γνωστό αμερικανό ταχυδακτυλουργό και σκεπτικιστή James Randi, ο οποίος διευθύνει το επονομαζόμενο 'James Randi Educational Foundation' (Μορφωτικό Ίδρυμα του James Randi) που έχει την έδρα του στο Fort Lauderdale της Φλόριντα. Τόσο ο Βυθούλκας όσο και ο Randi είναι εξίσου παθιασμένοι με τις διαμετρικά αντίθετες οπτικές τους, χωρίς να δίνεται περιθώριο να συνεργαστούν τα δύο αυτά 'διάσημα πνεύματα'. Ο James Randi, στη 'σταυροφορία' του για να ξεσκεπάσει κάθε τσαρλατάνο ή ψευδοεπιστήμονα προσφέρει το χρηματικό έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε όποιον του αποδείξει πειραματικά πως ο σκεπτικισμός του απέναντι σε εναλλακτικές προσεγγίσεις στην ιατρική ή σε παραφυσικά φαινόμενα δεν ευσταθεί.
Εδώ και αρκετά χρόνια προσφέρει ο James Randi το ένα εκατομμύριο δολάρια σε οποιονδήποτε μπορεί να επιδείξει παραφυσικές ή υπερφυσικές δυνάμεις και φαινόμενα. Δικαιολογημένα θέτει πολύ αυστηρά κριτήρια και κανόνες για την πρόκληση αυτή και μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει καταφέρει να περάσει ούτε καν τα προκαταρκτικά στάδια της διαδικασίας. Διάφοροι ψυχικοί, αστρολόγοι, αποκρυφιστές και ραβδοσκόποι έχουν προσπαθήσει να αναμετρηθούν με τον σκεπτικισμό του εδώ και πολλά χρόνια, γεμίζοντας τη λίστα των αποτυχημένων αιτήσεων που διατηρεί στην ιστοσελίδα του.
Όπως όλα τα μέλη της αδελφότητας των δύσπιστων, ο Randi είναι εναντίον της εναλλακτικής ιατρικής. Θεωρεί την ομοιοπαθητική ως ψευδοεπιστήμη και την κατηγοριοποιεί ως υπερφυσικό φαινόμενο γιατί οι ομοιοπαθητικοί χρησιμοποιούν ως φάρμακα ουσίες που αραιώνονται πέρα από τη σταθερά του Avogadro (οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων υφίστανται τόσο μεγάλη αραίωση που σε κάποια φάρμακα στο τέλος της αραίωσης η ποσότητα της ουσίας που παραμένει είναι σχεδόν ανύπαρκτη, δεν περιέχεται δηλαδή ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας μέσα στο διάλυμα). Έτσι, σύμφωνα με τη συμβατική επιστήμη, τα φαρμακευτικά αυτά διαλύματα δε θα έπρεπε να έχουν κάποιο βιολογικό αποτέλεσμα. Ο Randi έχει συμμετάσχει σε αρκετές προσπάθειες απαξίωσης της ομοιοπαθητικής και είναι ένας από τους πιο αυστηρούς επικριτές της.
Μια ομάδα ομοιοπαθητικών υπό την ηγεσία του γνωστού έλληνα ομοιοπαθητικού Γεώργιου Βυθούλκα ξεκίνησε το 2003 τη διαδικασία για την προσπάθεια κατάκτησης του επάθλου των 1.000.000 δολαρίων από τον Randi. Ο Βυθούλκας ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος προς την κλασική ομοιοπαθητική στις δεκαετίες του '70 και του '80. Για τον Βυθούλκα, τα προηγούμενα πειράματα που είχαν σχεδιαστεί για να υποστηρίξουν την εγκυρότητα της ομοιοπαθητικής έπασχαν από κακό σχεδιασμό, κάτι το οποίο του δημιουργούσε ενόχληση. Ένα από αυτά τα αποτυχημένα πειράματα σχετιζόταν και με τον James Randi και παρουσιάστηκε στην τηλεόραση του BBC το 2003. Αυτό αποτέλεσε και μια εκ των κυριότερων ωθήσεων που έκανε τον Βυθούλκα να αποφασίσει να αντιπαραβάλλει την 40ετή του εμπειρία στην πρόκληση του Randi ώστε να ξεκαθαρίσει η υπόθεση.
Η αντιπροσωπεία του Randi κανονίστηκε να αποτελείται από μια ομάδα σκεπτικιστών. Αυτή η ομάδα μαζί με την ομάδα των ομοιοπαθητικών του Γ. Βυθούλκα ξεκίνησαν το 2003 τις διαδικασίες προετοιμασίας για το πείραμα. Επινοήθηκε ένα πρωτόκολλο από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων και το πείραμα θα γινόταν σε ένα νοσοκομείο της Αθήνας. Το πείραμα συμπεριλάμβανε ομοιοπαθητικούς που θα εργαζόντουσαν υπό την εποπτεία του Βυθούλκα και ορισμένες εξατομικευμένες θεραπείες που προοριζόντουσαν για έναν αριθμό ασθενών και που θα γινόντουσαν με το πρότυπο της διπλής τυφλής μελέτης, κατά την οποία οι μισοί ασθενείς λαμβάνουν την δοκιμαζόμενη θεραπεία, ενώ οι υπόλοιποι λαμβάνουν θεραπεία placebo. (Σ' αυτό το πρότυπο διπλής τυφλής μελέτης, εξετάζεται κατά πόσον η δοκιμαζόμενη θεραπεία θα παρουσιάσει στατιστικά σημαντική διαφορά στη βελτίωση της υγείας των ασθενών εάν αντιπαραβληθεί με μια ομάδα ελέγχου στην οποία οι ασθενείς λαμβάνουν ένα φάρμακο που στην ουσία είναι κάποια ουδέτερη ουσία που δεν προκαλεί κάποιο βιολογικό ή θεραπευτικό αποτέλεσμα placebo).
Όλα έδειχνα πως έβαιναν καλώς όταν τον Αύγουστο του 2006 ο Βυθούλκας έλαβε ένα συμφωνητικό υπογεγραμμένο από τον Randi, στο οποίο δήλωνε πως ήταν ικανοποιημένος με το προτεινόμενο πρωτόκολλο. Ακόμα περισσότερο, δεν ζητούσε να γίνει κάποιος προκαταρκτικός έλεγχος, ένα στάδιο κατά το οποίο έχουν ήδη αποτύχει όλοι όσοι έχουν δεχθεί την πρόκληση του Randi. Ωστόσο, ο Randi στη συνέχεια καθυστέρησε την έναρξη του πειράματος επικαλούμενος λόγους υγείας και έλλειψη ικανοποιητικού κονδυλίου. Ο Βυθούλκας ζήτησε προφανώς από τον Randi να ορίσει κάποιον εκπρόσωπο εφόσον ο ίδιος θα απουσίαζε, κάτι που δεν έγινε δεκτό από τον Randi. Συμπλήρωσε, ότι χρειαζόταν έξι μήνες για να αναρρώσει από τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε.
Αυτή η περίοδος των έξι μηνών, σύμφωνα με τον Βυθούλκα, ήταν εξαιρετικής σημαντικότητας. Συνέπεσε με τον διορισμό του νέου Δημάρχου της Αθήνας που εγκατέστησε νέο πρόεδρο στην επιτροπή επιστημόνων και νέο πρόεδρο στο νοσοκομείο που επρόκειτο να διεξαχθεί το πείραμα. Ο Βυθούλκας ισχυρίζεται πως ο Randi γνώριζε για τις επικείμενες αλλαγές και πως καθυστέρησε επίτηδες τη διαδικασία του πειράματος ώστε να αποφύγει την πρόκληση. Μια πρόκληση που είχε τα προσόντα της αυστηρότερης και καλύτερα οργανωμένης προσπάθειας για να κατακτηθεί το έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, από όσες είχαν μέχρι στιγμής προταθεί στον Randi. Έτσι, η ομάδα των ομοιοπαθητικών πιστεύουν πως ο Randi έκανε πίσω γι' αυτόν ακριβώς το λόγο.
Μετά από 2 ακόμα χρόνια περαιτέρω διαπραγματεύσεων με τις νέες τοπικές αρχές, η ομάδα των ομοιοπαθητικών κατάφερε και πάλι να προχωρήσει τη διαδικασία στην Αθήνα και ξεκίνησε τις τελικές προετοιμασίες για το πείραμα. Τον Σεπτέμβριο του 2008, πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα μια διμερής συνάντηση μεταξύ δύο αντιπροσώπων του Randi, του Δρ. Menachem Oberbaum που θα ήταν ο επικεφαλής κριτής για το πείραμα και του κ. Βυθούλκα. Μετά και από αυτή τη συνάντηση η ομάδα των ομοιοπαθητικών θεώρησε πως όλα ήταν έτοιμα για να συνεχιστεί η διαδικασία αλλά βρέθηκαν μπροστά σε μια νέα έκπληξη. Τον Οκτώβριο του 2008, ένα μήνα μετά από την προαναφερθείσα συνάντηση, έλαβαν το ακόλουθο μήνυμα από τον Randi:
"Ξεχάστε όλη την προηγούμενη αλληλογραφία που ανταλλάξαμε για το ζήτημα. Αυτό που ισχύει είναι η παρούσα κατάσταση. Πρώτον, απαιτείται από τον Γεώργιο Βυθούλκα να συντάξει μία κανονική, σωστά συμπληρωμένη αίτηση και να την υποβάλλει όπως απαιτείται από τον καθένα να κάνει. Εφόσον ληφθεί, θα προχωρήσουμε όπως και με κάθε άλλη συνήθη αίτηση, με τις ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανόμενης της απαίτησης για το προκαταρκτικό στάδιο."
Αυτή η νέα τροπή των γεγονότων εκνεύρισε δικαιολογημένα τον Γιώργο Βυθούλκα, εφόσον είχαν ήδη περάσει 5 χρόνια εργασίας επάνω στο ζήτημα. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα, όταν ο Randi ισχυρίστηκε στην ιστοσελίδα του ότι η ομάδα των ομοιοπαθητικών αποσύρθηκε από το πείραμα. Αυτή η κατηγορία αμφισβητήθηκε έντονα από τον Γ. Βυθούλκα.
Φαίνεται όμως πως δεν έχουν χαθεί όλα, εκτός ίσως από το ένα εκατομμύριο δολάρια. Το πείραμα πιθανώς μπορεί ακόμα να προχωρήσει με τη συμμετοχή των σκεπτικιστών Alec Gindis και Hrasko Gabor που αρχικά αντιπροσώπευαν τον Randi. Προφανώς θέλουν να δουν ποια θα είναι η κατάληξη αυτής της μακρόχρονης διαδικασίας. Επίσης, ο Βυθούλκας εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για τη διεξαγωγή του πειράματος, καθώς πιστεύει σθεναρά ότι το σωστό είδος πειράματος μπορεί να αποδείξει στους επικριτές της ότι η ομοιοπαθητική θεραπεία έχει όντως βιολογικό αποτέλεσμα.
Μια πλήρη αναφορά της ιστορίας, μπορεί να διαβάσει κανείς (στα αγγλικά) στην ιστοσελίδα του Γιώργου Βυθούλκα.
James Randi
Ο James Randi είναι συνταξιούχος επαγγελματίας ταχυδακτυλουργός (αποκαλείται συχνά 'Ο Καταπληκτικός Randi'), συγγραφέας, ομιλητής και ερασιτέχνης αρχαιολόγος και αστρονόμος. Γεννήθηκε το 1928 στο Τορόντο του Καναδά, όπου και τελείωσε το Γυμνάσιο. Είναι σκεπτικιστής και υποστηρικτής της επιστημονικής μεθοδολογίας, ενώ είναι ευρέως γνωστός ως αμφισβητίας των παραφυσικών ισχυρισμών και της ψευδοεπιστήμης. Ξεκίνησε την καριέρα του ως επαγγελματίας μάγος, αλλά όταν συνταξιοδοτήθηκε στα 60 του χρόνια ξεκίνησε να ερευνά το πεδίο των παραφυσικών φαινομένων, τον αποκρυφισμό και τους ισχυρισμούς για υπερφυσικές δυνάμεις.
Αν και συχνά τον αναφέρουν ως άνθρωπο που απομυθοποιεί, ο Randi αποποιείται τον χαρακτηρισμό, περιγράφοντας τον εαυτό του ως ερευνητή. Έχει γράψει για τα παραφυσικά φαινόμενα, για τον σκεπτικισμό και για την ιστορία της μαγικής τέχνης. Έχει ιδρύσει το James Randi Educational Foundation και προσφέρει το έπαθλο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε οποιονδήποτε μπορεί να επιδείξει αποδείξεις για παραφυσικά, υπερφυσικά και αποκρυφιστικά φαινόμενα ή δυνάμεις, κάτω από συνθήκες ελέγχου που θα έχουν οριστεί από κοινού κι από τις δύο πλευρές. Για την ώρα, κανείς δεν έχει καταφέρει να κερδίσει το έπαθλο και η πρόκληση του Randi θα διακοπεί τον Μάρτιο του 2010. Τα χρήματα που προοριζόντουσαν να διατεθούν για το σκοπό αυτό, θα χρησιμοποιηθούν για άλλα προγράμματα, η φύση των οποίων θα ανακοινωθεί όταν διακοπεί η πρόκληση, τον Μάρτιο του ερχόμενου έτους.
Γεώργιος Βυθούλκας
Ο Γιώργος Βυθούλκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932 και ασχολείται με την ομοιοπαθητική για πάνω από 40 χρόνια. Σπούδασε την ομοιοπαθητική στη Νότια Αφρική και το 1966 έλαβε δίπλωμα ομοιοπαθητικής από το Ινδικό Ινστιτούτο Ομοιοπαθητικής. Μετά από την απόκτηση του διπλώματος επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και άσκησε την Κλασική Ομοιοπαθητική, καθώς επίσης ξεκίνησε να την διδάσκει σε ιατρούς σε ένα κέντρο στην Αθήνα, που τελικά ονομάσθηκε Κέντρο Ομοιοπαθητικής Ιατρικής. Το 1972 ξεκίνησε ένα ελληνικό περιοδικό για την ομοιοπαθητική. Το 1976 οργάνωσε το πρώτο από μια σειρά ετήσιων διεθνών ομοιοπαθητικών σεμιναρίων. Το 1994 ίδρυσε την Διεθνή Ακαδημία Κλασικής Ομοιοπαθητικής στην Αλόννησο, που παρέχει μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο πεδίο της ομοιοπαθητικής.
Ο Γ. Βυθούλκας έχει γράψει μια πλειάδα βιβλίων για το αντικείμενο της ομοιοπαθητικής, δύο εκ των οποίων ('Ομοιοπαθητική, η Ιατρική του Νέου Ανθρώπου' και 'η Επιστήμη της Ομοιοπαθητικής') έχουν μεταφρασθεί σε άλλες γλώσσες. Στις προθέσεις του είναι να συγγράψει ένα μεγάλο έργο, το Materia Medica Viva, που θα αποτελεί ένα βιβλίο αναφοράς στις ομοιοπαθητικές θεραπείες και θα φτάσει τους 16 τόμους όταν ολοκληρωθεί, ενώ ήδη έχει εκδοθεί ο πρώτος τόμος. Συγχρόνως, έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ομοιοπαθητικά περιοδικά και έχει αναπτύξει ένα έμπειρο σύστημα για να το χρησιμοποιούν όσοι ασκούν την ομοιοπαθητική ώστε να επιλέγουν θεραπείες για τους ασθενείς τους.
Έχει τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις. Τον Δεκέμβριο του 1996 τιμήθηκε στο Σουηδικό Κοινοβούλιο με το βραβείο Right Livelihood Award (Εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ), που σύμφωνα με την σχετική αναφορά στην ιστοσελίδα του, το σκεπτικό του βραβείου είναι ότι:
απονέμεται για την εξαίρετη προσφορά του στην αναμόρφωση της Ομοιοπαθητικής γνώσης, έτσι ώστε να πάρει την θέση της σαν επιστήμη, και για τις ακούραστες προσπάθειες του στο να εκπαιδεύσει γιατρούς με τα υψηλότερα στάνταρ, ώστε η ομοιοπαθητική να θεωρείται σήμερα μέσα στον επιστημονικό χώρο σαν μια αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου