Νέα μέθοδος διευκολύνει τη δημιουργία «ηθικών» βλαστοκυττάρων

Χωρίς έμβρυα, χωρίς ιούς

Λονδίνο: Μια ασφαλέστερη τεχνική για τη μετατροπή ανθρώπινων κυττάρων δέρματος σε κύτταρα που συμπεριφέρονται όπως τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα παρουσιάστηκε από Καναδούς και Βρετανούς επιστήμονες.

Είναι η πρώτη φορά που δημιουργούνται τεχνητά εμβρυικά βλαστοκύτταρα χωρίς να χρησιμοποιηθούν ιοί στην όλη διαδικασία, αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό Nature.

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, αυτά τα «πολυδύναμα βλαστοκύτταρα», τα οποία μπορούν να δώσουν οποιονδήποτε τύπο ιστού στο ανθρώπινο σώμα, ήταν δυνατό να απομονωθούν μόνο από ανθρώπινα έμβρυα στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης.

Το 2006, όμως, ο Δρ Σίνια Γιαμανάκα του Πανεπιστημίου του Κιότο κατάφερε να δημιουργήσει πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη κύτταρα δέρματος από ενήλικές.

Η μελέτη του Γιαμανάκα έδωσε έτσι εναλλακτική λύση στη χρήση ανθρώπινων εμβρύων, την οποία ορισμένοι θεωρούν απαράδεκτη για ηθικούς λόγους.

Επαναπρογραμματισμός

Τόσο η ομάδα του Γιαμανάκα, όσο και άλλες ερευνητικές ομάδες που συνέχισαν το έργο του, επαναπρογραμμάτισε τα κύτταρα δέρματος χρησιμοποιώντας ιούς για να εισάγουν μέσα τους ορισμένα επιπλέον γονίδια.

Το πρόβλημα είναι ότι τα επιπλέον αυτά γονίδια εισάγονται σε τυχαίες θέσεις μέσα στο DNA των κυττάρων, δημιουργώντας κίνδυνο γενετικών βλαβών που θα μπορούσαν για παράδειγμα να προκαλέσουν καρκίνο.

Η νέα μέθοδος είναι ασφαλέστερη επειδή τα επιπλέον γονίδια μπορούν να αφαιρεθούν από τα κύτταρα όταν έχουν ολοκληρώσει το έργο τους, αναφέρει το πρακτορείο Reuters.

Αντί για ιούς, οι ερευνητές εισήγαγαν τα γονίδια μέσα σε ένα τρανσποζόνιο, δηλαδή ένα τμήμα DNA που έχει την ικανότητα να μετακινείται μέσα στο γονιδίωμα του φορέα.

Όταν τα γονίδια ολοκληρώσουν την αποστολή τους, μπορούν να αφαιρεθούν με τη χρήση ενός ενζύμου που αποκόπτει τα τρανσποζόνια από το μόριο του DNA.

Οι ερευνητές εφάρμοσαν την τεχνική σε κύτταρα ποντικού και ανθρώπου, ωστόσο στην περίπτωση των ανθρώπινων κυττάρων δεν έχουν καταφέρει ακόμα να αφαιρέσουν τα έξτρα γονίδια.

Την έρευνα υπογράφουν ο Κεϊσούκε Κάτζι του Κέντρου Αναγεννητικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και τον Αντρας Νάγκι του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά.

Ο διάσημος ερευνητής Ίαν Γουίλμουτ, «πατέρας» του κλωνοποιημένου προβάτου Ντόλι και σήμερα επικεφαλής του Κέντρου Αναγεννητικής Ιατρικής του Εδιμβούργου, δήλωσε ότι θα χρειαστούν χρόνια ερευνών πριν νέα βλαστοκύτταρα χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς. Χαρακτήρισε όμως τη νέα τεχνική σημαντικό βήμα προόδου.