Σκάβοντας στα έγκατα των σεισμών

Οι επιστήμονες αναζητούν τους σεισμούς βαθιά μέσα στην υπόγεια φωλιά τους, μελετώντας τους στην επιφάνεια και κάτω από τη θάλασσα. Όταν, όμως, καλούνται να απαντήσουν στο πότε και που θα γίνει ο επόμενος μεγάλος σεισμός, επικρατεί μία παράξενη σιωπή.

Βασιζόμενη στην ιστορία, η Leigh Royden από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) υποστηρίζει ότι θα υπάρξουν σεισμοί στην Ιαπωνία και το Θιβέτ.

Θα είναι όμως ποτέ δυνατό να μπορούμε να προβλέψουμε τους σεισμούς; Κανείς δεν ξέρει.

«Υπάρχουν κάποια σημάδια που σχετίζονται με τους σεισμούς, αλλά μόνο εκ των υστέρων,» υποστήριξε η Royden και πρόσθεσε πως «αυτοί οι σεισμοί είναι σπάνιοι.»

Οι σεισμοί συμβαίνουν συνήθως στο σημείο ένωσης πολλών λιθοσφαιρικών πλακών, που αποτελούν την επιφάνεια της γης. Κάποιοι σεισμοί, όμως, καταγράφηκαν και εντός των πλακών, όπως για παράδειγμα ο καταστροφικός σεισμός στη Σετσουάν της Κίνας πέρυσι και οι σεισμοί στη Νέα Μαδρίτη το 1811 και 1812, που για λίγο έκαναν τον ποταμό Μισισίπι να κυλάει αντίθετα.

Οι επιστήμονες είναι σε θέση να γνωρίζουν πότε μία λιθοσφαιρική πλάκα δέχεται μεγάλη πίεση αλλά δεν έχουν ακόμα τα μέσα να προσδιορίσουν πότε θα γίνει κάποιο ρήγμα, προκαλώντας σεισμό.

Παρόλα αυτά, πασχίζουν ασταμάτητα να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα για τους σεισμούς και τια αίτια που τους προκαλούν, σε μία προσπάθεια να βρουν τρόπους να προστατεύσουν τις ζωές των ανθρώπων του πλανήτη και τις περιουσίες τους.

Ο James Evans, από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα, δήλωσε πως οι ερευνητές έχουν σκάψει σε βάθος σχεδόν 11.500 ποδιών (3.500 μέτρων) στο ρήγμα του Σαν Αντρέας στην Καλιφόρνια, προκειμένου να εγκαταστήσουν εξοπλισμό, με την ελπίδα ότι θα φτάσουν έτσι στα έγκατα του ρήγματος και θα μπορέσουν να καταγράψουν έναν σεισμό.

Ο Harold Tobin, από το Πανεπιστήμιο του Γουισκόνσιν, λαμβάνει μέρος σε μία παρόμοια έρευνα στην τάφρο Νανκάι στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, μία από τις πιο ενεργές σεισμικές περιοχές στον κόσμο.

«Εάν θέλουμε να κατανοήσουμε τη φυσική και πώς δουλεύουν πραγματικά τα ρήγματα, θα πρέπει να πάμε σε αυτά που βρίσκονται στον ωκεανό. Οι επιστημονικές γεωτρήσεις είναι ο βασικός τρόπος για να μάθουμε τα πάντα γύρω από τη γεωλογία των δύο τρίτων της Γης, που βρίσκονται βυθισμένα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας,» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Tobin. «Ο απώτερος στόχος μας είναι μία σειρά από βαθιές τρύπες στην τάφρο μέσα στα επόμενα χρόνια.»

Οι σεισμοί που σημειώνονται σε μεγάλο βάθος στον ωκεανό μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι εάν προκαλέσουν τσουνάμι, όπως αυτό το γιγάντιο θαλάσσιο κύμα που κόστισε τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στον Ινδικό Ωκεανό το 2004.

Η Susan Schwartz, καθηγήτρια γήινων και πλανητικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, δήλωσε ότι οι ερευνητές κατάφεραν να ανακαλύψουν και έναν τρίτο τύπο ολίσθησης στην ένωση των πλακών. Κάποιες ενώσεις είναι γνωστό ότι μετακινούνται σταθερά, χωρίς να προκαλούν σεισμούς, ενώ άλλες κολλάνε και απελευθερώνονται ξαφνικά, σείοντας την γη.

Σήμερα, οι ερευνητές γνωρίζουν πως κάποιες κολλάνε και στη συνέχεια ολισθαίνουν αλλά αργά, με τη γη να κινείται κατά τη διάρκεια μίας εβδομάδας ή ακόμα και ενός χρόνου, χωρίς να σημειώνεται σεισμός.

Η ερευνητική ομάδα της Schwartz ανακάλυψε αυτούς τους «ήρεμους σεισμούς» αργής ολίσθησης κατά τη διάρκεια ερευνών στο έδαφος κάτω από τη χερσόνησο Νικόγια στην Κόστα Ρίκα.

«Τουλάχιστον δύο τέτοιου τύπου ολισθήσεις έχουν καταγραφεί κάτω από τη χερσόνησο Νικόγια από το 2003,» αναφέρει η Schwartz. «Όταν καταγράψαμε την πρώτη το 2003, είχαμε μόνο τρεις σταθμούς GPS. Μέχρι το 2007, είχαμε 12 σταθμούς GPS και πάνω από 10 σεισμικούς σταθμούς, και έτσι καταφέραμε να καταγράψουμε ξεκάθαρα το συμβάν.»

Το φαινόμενο της αργής ολίσθησης παρατηρήθηκε επίσης στο ρήγμα Κασκάντια, ανοιχτά των ακτών της Ουάσιγκτον, στη βρετανική Κολούμπια και στην τάφρο Νανκάι της Ιαπωνίας.

Ο Qiyuan Liu, από το κινεζικό Ινστιτούτο Γεωλογίας, δήλωσε πως η χώρα του έχει εγκαταστήσει 297 σεισμικούς σταθμούς στην περιοχή, προκειμένου να μελετήσουν τη βαθιά δομή κάτω από τη γη, στην περιοχή γύρω από τη Σετσουάν, όπου έγινε ο καταστροφικός σεισμός πέρυσι. Ο ίδιος συμπλήρωσε πως ο σεισμός προσκλήθηκε σε πολύ μεγάλο βάθος, στα όρια μεταξύ της υψηλής και χαμηλής ταχύτητας κίνησης του φλοιού της γης.

Associated Press