Μήπως όταν ακούτε μία ορχήστρα να παίζει, δεν ακούτε απλά τη μουσική αλλά τη βλέπετε κιόλας; Μήπως ο ήχος ενός βιολιού σας φέρνει στο νου ένα βαθύ κόκκινο χρώμα, λαμπερό και κρυστάλλινο, όπως το κόκκινο κρασί, ενώ ο ήχος του τσέλου σας φέρνει στο νου ένα ζεστό χρυσοκίτρινο;
Γύρω στο 1% των ανθρώπων πάσχει από την πιο γνωστή μορφή συναισθησίας. Μεταξύ αυτών ήταν ο Ρώσο-αμερικανός συγγραφέας Βλάντιμιρ Ναμπόκοφ, που έγραψε τη «Λολίτα», ο φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν και ο συνθέτης Φρανς Λιστ.
«Δεδομένου ότι υπάρχει μία λεπτή αλληλεπίδραση μεταξύ ήχου και σχήματος, βλέπω το γράμμα q πιο καφέ από το k, ενώ το s δεν είναι τόσο ανοιχτό μπλε όσο το c, αλλά μία περίεργη μείξη κυανού και γαλάζιου περλέ,» έγραψε κάποτε ο Ναμπόκοφ.
Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν πάνω από έναν αιώνα πως η συναισθησία περνάει από γενιά σε γενιά στις οικογένειες. Τόσο η μητέρα του Ναμπόκοφ όσο και ο γιός του έπασχαν από συναισθησία, αλλά οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει ακόμα να βρούνε τα γονίδια που ευθύνονται για την πάθηση.
Σήμερα, ο Άσερ και οι συνεργάτες του στο Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζονται πως κατάφεραν να κάνουν την πρώτη γενετική ανάλυση της συναισθησίας, ενώ τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Human Genetics.
Οι ερευνητές πήραν DNA από 196 άτομα από 43 οικογένειες, στις οποίες υπήρχε πάνω από ένα άτομο με συναισθησία. Οι επιστήμονες εξέτασαν αποκλειστικά την οπτικοακουστική συναισθησία, τη μορφή δηλαδή εκείνη όπου ο ήχος δημιουργεί μία αίσθηση χρώματος και είναι ευκολότερη στη διάγνωση από τις άλλες μορφές της πάθησης.
Οι ερευνητές περίμεναν ότι θα βρουν ένα μόνο γονίδιο που να ευθύνεται για τη συναισθησία, αλλά βρήκαν πως η πάθηση σχετίζεται με τις περιοχές στα χρωμοσώματα 2, 5, 6 και 12 – τέσσερις διαφορετικές περιοχές αντί για μία.
«Αυτό σημαίνει πως η γενετική της συναισθησίας είναι πολύ πιο πολύπλοκη απ'Α ότι νομίζαμε,» τόνισε ο Άσερ.
Σύμφωνα με τον Δρ. Ραμαχαντράν, διευθυντή του Κέντρου για τον Εγκέφαλο και την Αντίληψη στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, εγκεφαλογραφήματα έδειξαν πως οι άνθρωποι που πάσχουν από συναισθησία φαίνεται να έχουν ένα είδος «δια-καλωδίωσης» στις περιοχές του εγκεφάλου.
«Κανείς δεν είχε καταφέρει πραγματικά να σχετίσει συγκεκριμένα γονίδια με συγκεκριμένα χρωμοσώματα και χαίρομαι που ακούω πως κάποιος τα κατάφερε,» υποστήριξε ο Ραμαχαντράν.
Η «δια-καλωδίωση» βρέθηκε σε μία μελέτη του Τζ. Ναν του Goldsmiths College στο Λονδίνο. Στη μελέτη βρέθηκε πως οι οπτικές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιήθηκαν σαν απάντηση στον ήχο, στα άτομα στα οποία ο ήχος δημιουργεί μία αίσθηση χρώματος.
Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος ενός φυσιολογικού βρέφους διαθέτει πληθώρα συνδέσεων μεταξύ των εγκεφαλικών περιοχών, μία υπόθεση είναι ότι η συναισθησία προκαλείται όταν τα γονίδια που «κλαδεύουν» αυτές τις συνδέσεις μεταλλάσσονται. Με άλλα λόγια, τα άτομα με συναισθησία ίσως να έχουν εγκεφαλικές συνδέσεις που θα μπορούσαν υπό φυσιολογικές συνθήκες να εξαφανιστούν σε πολύ μικρή ηλικία.
Η σχέση μεταξύ συναισθησίας και αυτισμού είναι αμφιλεγόμενη και υποθετική αλλά μία από τις προηγούμενες μελέτες του Άσερ έδειξε πως υπάρχει σχέση. Το άτομο που εξέτασε έπασχε από το σύνδρομο Άσπεργκερ – μία ήπια μορφή αυτισμού – ενώ είχε μία εκπληκτική μνήμη στους αριθμούς. Για την ακρίβεια, το συγκεκριμένο άτομο μπορούσε να απομνημονεύσει 22.000 ψηφία του αριθμού π.
Η διαδικασία απομνημόνευσης των αριθμών αυτών δεν είχε καμία σχέση με την απλή παπαγαλία. Αντίθετα, σύμφωνα με τον Άσερ, είναι τόσο δύσκολο όσο το να προσπαθείς να βρεις τον προσανατολισμό σου. «Ο ασθενής δήλωσε πως είναι σαν να περπατάς μόνος σου σε ένα μονοπάτι.»
Η ικανότητα του ατόμου να συγκεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο σχετίζεται με το σύνδρομο Άσπεργκερ, αλλά και η συναισθησία τον βοηθάει να απομνημονεύσει τους αριθμούς. Για την ακρίβεια, στην προκειμένη περίπτωση, η συναισθησία λειτουργεί ως μια μορφή φωτογραφικής μνήμης.
Μία άποψη είναι πως η συναισθησία και ο αυτισμός σε ένα άτομο ενδεχομένως να το βοηθήσουν να αναπτύξει μία μοναδική και εξαιρετική νοητική ικανότητα.
Τα σημάδια της συναισθησίας συχνά γίνονται αντιληπτά στο σχολείο, καθώς ορισμένα παιδιά επιβραδύνουν κατά την ανάγνωση και άλλα διαβάζουν χωρίς να μπορούν να αφομοιώσουν αυτό που διαβάζουν. Καθώς η ενημέρωση για τις μαθησιακές δυσκολίες γίνεται ολοένα και πιο έντονη στα σχολεία, όλο και περισσότερα παιδιά τολμούν να φανερώσουν πως αντιμετωπίζουν πρόβλημα, με αποτέλεσμα να γίνονται περισσότερες διαγνώσεις. Για όσα παιδιά πάσχουν από συναισθησία που έχει να κάνει με την ακοή και το διάβασμα, συνήθως οι τακτικές που υιοθετούνται από τα σχολεία είναι οι σημειώσεις και τα βιβλία σε μορφή κασέτας.
Μέχρι πιο βαθμό, όμως, τα παιδιά με συναισθησία μπορούν να μεγαλώσουν και να γίνουν καλλιτέχνες ή ποιητές; Η σχέση είναι αμφιλεγόμενη, παρά τα γνωστά παραδείγματα, όπως ήταν ο Ναμπόκοφ. Σύμφωνα με τον Άσερ, είναι λάθος η αντίληψη ότι τα περισσότερα άτομα που πάσχουν από συναισθησία ακολουθούν δημιουργικούς κλάδους. Η βάση δεδομένων 900 ατόμων με συναισθησία, που έχει στην κατοχή του ο Άσερ, δεν παρουσιάζει δυσανάλογο αριθμό καλλιτεχνικών επαγγελμάτων.
Στην περίπτωση του ίδιου του Άσερ, ο μη λεκτικός θόρυβος, όπως ο συναγερμός ή ένα κομμάτι μουσικής, του δημιουργεί μία οπτική αίσθηση.
Όταν ήταν μικρός, ο Άσερ παρακολουθούσε μία συμφωνία με τους γονείς του και είχε την εντύπωση πως τα φώτα κατέβαιναν ώστε να μπορεί το κοινό να βλέπει τα χρώματα καλύτερα. «Για ποιον άλλο λόγο να γινόταν εξάλλου αυτό;» αναρωτιέται ο ίδιος.
«Με ρώτησαν κάτι οι γονείς μου και τους απάντησα πως έκλεισαν τα φώτα για να μπορούν να δουν τα χρώματα και πραγματικά δεν είχαν ιδέα για ποιο πράγμα τους μιλούσα. Τότε συνειδητοποίησα πως δεν έβλεπαν αυτό που έβλεπα εγώ.»
Ο Άσερ δεν γνώρισε πως η πάθησή του έχει όνομα, μέχρι που έτυχε να κάνει μία γενετική έρευνα πάνω σε ένα αντικείμενο που έχει άμεση σχέση με τη συναισθησία.
«Μέχρι και σήμερα, συναντώ ανθρώπους που μελετούν τη νευροεπιστήμη και δεν έχουν ακούσει ποτέ για τη συναισθησία,» δήλωσε ο Άσερ. Υπάρχουν οργανισμοί που παρέχουν ενημέρωση για τη συγκεκριμένη πάθηση, παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν ακόμα πολλοί που δεν την γνωρίζουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου