Όταν ο μεγάλος Δανός αστρονόμος Tycho Brahe ατένιζε τον ουρανό στις 11 Νοεμβρίου του 1572, έγινε μάρτυρας ενός εκ των πιο καθοριστικών γεγονότων στην ιστορία της επιστήμης.
Στον αστερισμό της Κασσιόπης, είδε ξεκάθαρα κάτι που έμοιαζε με ένα ολοκαίνουργο αστέρι, το οποίο ήταν λαμπρότερο της Αφροδίτης και το οποίο δεν βρισκόταν εκεί νωρίτερα. Παρόλα αυτά, δεν γνώριζε ότι μόλις είχε γίνει ένας από τους πρώτους ανθρώπους που μόλις είχε δει έναν υπερκαινοφανή αστέρα, γνωστό και ως supernova – μία βίαιη έκρηξη κατά την οποία τελειώνει η ζωή πολλών αστεριών.
Πάνω από 4 αιώνες μετά τον Tycho, ένας ανορθόδοξος ευγενής, ο οποίος φορούσε χρυσή μύτη – έχασε τη δικιά του σε μία μονομαχία – έκανε τις δικές του παρατηρήσεις, οι οποίες σήμερα επιβεβαιώθηκαν και προχώρησαν εις βάθος από τους σύγχρονους διαδόχους του, οι οποίοι χρησιμοποίησαν «φωτεινή ηχώ» από την έκρηξη, προκειμένου να την αναβιώσουν και στη συνέχεια να την μελετήσουν με πρωτοφανή λεπτομέρεια.
Χρησιμοποιώντας πολύ ισχυρά τηλεσκόπια στη Χαβάη και την Ισπανία, οι επιστήμονες καθόρισαν τον ακριβή τύπο του supernova που είχε δει ο Tycho πριν από 436 χρόνια, και το οποίο θεωρείται το αρχαιότερο supernova που επιβεβαιώνεται και ταξινομείται στον Γαλαξία μας, γνωστό και ως Milky Way. Το Supernova SN 1572, ή αλλιώς supernova του Tycho όπως είναι πιο γνωστό, είναι ένα από τα μόνο έξι supernova που είναι γνωστά ότι συνέβησαν στον γαλαξία μας κατά τη διάρκεια της τελευταίας χιλιετίας. Σήμερα, ρίχνει νέο «αρχαίο» φως σε ένα φαινόμενο, χωρίς το οποίο δεν θα υπήρχε ζωή: όλα τα βαριά στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για τη ζωή, διαμορφώνονται μέσα σε αυτούς τους αστρικούς φούρνους και στη συνέχεια διασκορπίζονται στο Σύμπαν μέσω της έκρηξης.
Ο Tomonori Usuda, του τηλεσκοπίου Subaru στη Χαβάη, δήλωσε: «Χρησιμοποιώντας φωτεινή ηχώ στα υπολείμματα του supernova, είναι σαν να ταξιδεύουμε στον χρόνο κατά κάποιο τρόπο, γιατί μας επιτρέπει να πάμε πίσω εκατοντάδες χρόνια και να παρατηρήσουμε το πρώτο φως από ένα supernova. Πρέπει να αναβιώσουμε μία σημαντική ιστορική στιγμή και να τη δούμε όπως την είδε ο Tycho Brahe πριν από εκατοντάδες χρόνια πριν. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να καταφέρουμε να δούμε πως συμπεριφέρεται ένα supernova στον γαλαξία μας από την απαρχή του.»
Αν και τα supernova φεγγοβολούν και πεθαίνουν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα – το supernova του Tycho εξαφανίστηκε τον Μάρτιο του 1573 – η κληρονομία τους συνεχίζει να ζει για εκατοντάδες χρόνια μετά, με τη μορφή «φωτεινής ηχούς». Αυτό συμβαίνει γιατί ένα μέρος του φωτός της αρχικής εκρήξεως αντανακλάται πάνω στη σκόνη των περιβαλλόντων διαστρικών νεφών και τελικά φτάνει στη Γη πολύ αργότερα από τη μάζα που εκτοξεύεται από το αρχικό συμβάν.
Οι αξιόλογες παρατηρήσεις του Oliver Krause, από το Ινστιτούτο Αστρονομίας Max Planck στη Γερμανία, δημοσιεύτηκαν στον επιστημονικό περιοδικό Nature, ενώ συμμετείχε και το παρατηρητήριο Calar Alto της Ισπανίας. Οι συγκεκριμένοι χρησιμοποίησαν φωτεινή ηχώ από το SN 1573 προκειμένου να μελετήσουν το φάσμα του και να επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται όντως για supernova τύπου Ιa.
Αυτού του είδους το supernova προκύπτει από μικρά αλλά πυκνά αστέρια, που βρίσκονται κοντά στο τέλος της ζωής τους και ονομάζονται «λευκοί νάνοι», στα δυαδικά συστήματα, στα οποία δύο αστέρια περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο. Ο λευκός νάνος σταδιακά συσσωρεύει αέριο από το έτερο αστέρι, το οποίο συμπιέζεται, μέχρι μία ανεξέλεγκτη πυρηνική αντίδραση να προκαλέσει την έκρηξη του supernova. Τα στοιχεία από το αστέρι εκτοξεύονται με ταχύτητα πάνω από 18.000 μίλια το δευτερόλεπτο, δηλαδή στο ένα δέκατο της ταχύτητας του φωτός.
Τα supernova τύπου la είναι οι βασικότερες πηγές βαρέων στοιχείων –όλα τα στοιχεία εκτός από το υδρογόνο, το ήλιο και το λίθιο, σχηματίζονται σε ένα αστέρι και διασκορπίζονται μέσω των supernova. Στοιχεία, όπως ο άνθρακας και το οξυγόνο, τα οποία είναι απαραίτητα για τη ζωή, δεν θα υπήρχαν στη Γη χωρίς αυτές τις εκρήξεις.
Οι αρχικές παρατηρήσεις του Tycho για το SN 1572 ήταν εξαιρετικά σημαντικές, καθώς συμπέρανε αμέσως ότι το νέο αστέρι, που είχε δει, δεν θα μπορούσε να είναι τόσο κοντά όσο η Σελήνη. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία του Αριστοτέλη για τον κόσμο, η οποία τύγχανε ευρείας αποδοχής κατά τους αρχαίους χρόνους, και η οποία αναφέρει πως ο ουρανός πέρα από τη Σελήνη δεν άλλαξε ποτέ.
Ο Tycho περιέγραψε την ανακάλυψή του στο βιβλίο του με τίτλο De Stella Nova (που στα λατινικά σημαίνει «Στο νέο αστέρι»), και ο οποίος τίτλος χρησιμοποιήθηκε μετέπειτα για να δημιουργηθεί ο όρος «supernova».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου